เกี่ยวกับเรา

ประวัติและลักษณะของชุมชนบ้านชมภู

บ้านชมภู ตำบลชมพู อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก มีพื้นที่เป็นภูเขาและที่ราบเชิงเขาซึ่งพื้นที่ส่วนใหญ่อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าลุ่มน้ำวังทองฝั่งซ้ายและเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง

ตำบลชมพูมีหมู่บ้านตั้งอยู่บนที่ราบภูเขา 4 หมู่บ้าน และราบเชิงเขา 11 หมู่บ้าน

พื้นที่ส่วนใหญ่จะเป็นแหล่งเกษตรกรรม ได้แก่ ทำนาข้าว ไร่ข้าวโพด ไร่มันสำปะหลัง สวนมะม่วง สวนลำไย สวนเงาะ สวนยางพารา สวนทุเรียน เลี้ยงสัตว์

มีผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นได้แก่ ไม้กวาด เครื่องจักรสาน ผ้าไหมทอมือ การทำถ่าน

รวมถึงสถานที่ท่องเที่ยว อาทิ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านบ้านชมภู แก่งคันนา ดอกศิลาวารี ดังนั้นประชาชนในพื้นที่ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกร

รูปแบบของโครงการ

การส่งเสริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนถ่านคาร์บอน

นักศึกษาได้ใช้องค์ความรู้วิศวกรสังคมในการลงพื้นที่ทำกิจกรรมต่างๆ เพื่อทำการค้นหากระบวนการ (ขั้นตอน) การได้มาซึ่งผลิตภัณฑ์ที่น่าสนใจโดยการนำจุดเด่นขององค์ความรู้ที่มีนำมาพัฒนาต่อยอด

โดยสิ่งที่นำมาต่อยอดพัฒนานั้นเป็นข้อมูลที่ได้จากสิ่งที่ชุมชนมีองค์ความรู้และมีความต้องการที่จะพัฒนา โดยองค์ความรู้ที่นำมาใช้ ได้แก่องค์ความรู้เรื่องการทำถ่าน

เมื่อนักศึกษาได้ทราบถึงองค์ความรู้ที่ประชาชนในพื้นที่มี จึงมีการนำมาสร้างนวัตกรรมให้เกิดขึ้น นั้นก็คือ ถ่านดูดซับกลิ่นบ้านชมภู

นอกจากนี้ยังใช้องค์ความรู้ด้านการออกแบบบรรจุภัณฑ์ในเรื่องการจักสานนำมาสร้างต้นแบบผลิตภัณฑ์ เพื่อเป็นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้แก่ชุมชนต่อไป โดยเป็นผลิตภัณฑ์ที่เน้นสินค้าท้องถิ่น

แรงจูงใจและเป้าหมาย

ของการส่งเสริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนถ่านคาร์บอนด้วยกระบวนการวิศวกรสังคม

การดำเนินงานตามกระบวนการวิศวกรสังคม

ผู้ดำเนินโครงการได้ลงพื้นที่เพื่อหาข้อมูลและความต้องการของชุมชน ผ่านกิจกรรมการดำเนินงานตามกระบวนการวิศวกรสังคมร่วมกับตัวแทนชุมชนในหมู่บ้าน เพื่อให้ทราบความต้องการหรือปัญหาของชุมชนอย่างแท้จริง โดยทราบว่าชุมชนมีแนวคิดในการพัฒนาการทำถ่านไม้ เศษไม้ เศษผลไม้ต่าง ๆ เพื่อนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ และจากการสำรวจเบื้องต้นชาวบ้านได้มีองค์ความรู้เรื่องถ่าน โดยได้มีการทดลองผลิตถ่านไม้ดูดกลิ่น สบู่จากถ่าน รวมถึงไข่ไก่เค็มที่ใช้ถ่านในการหมัก แต่ยังไม่ประสบผลสำเร็จมากที่ควร ในเรื่องของผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับถ่าน ทางคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาตร์จึงได้นำองค์ความรู้ด้านทักษะทางวิศวกรสังคมโดยใช้เครื่องมือและกระบวนการวิศกรสังคม 5 ด้าน มาช่วยในการออกแบบแผนการดำเนินงานทำให้ได้กิจกรรมดังต่อไปนี้

กิจกรรมที่ 1

กิจกรรมลงพื้นที่ประเมินศักยภาพและปัญหา

กิจกรรมที่ 2

กิจกรรมกระบวนการการส่งเสริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์

กิจกรรมที่ 3

กิจกรรมออกแบบผลิตภัณฑ์ พร้อมติดตามผลการดำเนินงาน

แผนการตลาดและการโฆษณา

การส่งเสริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนถ่านคาร์บอน

สร้างเพจตลาดชุมชนเพื่อให้ข้อมูลข่าวสาร

ใช้โซเชียลมีเดียในการโปรโมตผลิตภัณฑ์ เพื่อเข้าถึงการตลาดและการประชาสัมพันธ์ที่มีประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์

ใช้ Facebook Ads โปรโมตตลาดไปยังกลุ่มเป้าหมาย

เพื่อมุ่งเน้นกลุ่มเป้าหมายที่ต้องการ เพื่อให้สามารถเข้าถึงและรับรู้ข่าวสารของผลิตภัณฑ์ได้มากยิ่งขึ้น

สร้างวิดีโอโปรโมตตลาด

ใช้แฮชแท็กและเข้าร่วมเทรนด์ที่กำลังมาแรง

ปัจจัยสู่ความสำเร็จของผลิตภัณฑ์

การส่งเสริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนถ่านคาร์บอน

ต้องอาศัยความร่วมมือจากคนในชุมชนในการพัฒนาสินค้า

ใช้โซเชียลมีเดีย (Facebook, TikTok) ในการโปรโมตผลิตภัณฑ์

การดำเนินกิจกรรมตามกระบวนการวิศวกรสังคม

ดำเนินการตามกระบวนการขั้นตอนดังนี้

กิจกรรมที่ 1
เครื่องมือฟ้าประทาน

การดำเนินกิจกรรม :
สร้างความสัมพันธ์ระหว่างตัวแทนชุมชนกับกลุ่มนักศึกษา โดยการสังเกต วิเคราะห์ แยกแยะ ข้อเท็จจริงจากอารมณ์ความรู้สึก โดยใช้แบบจดบันทึกลงเอกสาร

กิจกรรมที่ 2
เครื่องมือนาฬิกาชีวิต

การดำเนินกิจกรรม :
ทำการตั้งคำถาม รวมถึงการสังเกตพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อมอื่นๆ เกี่ยวกับชาวบ้านในชุมขน โดยใช้เหตุผล การคิด การวิเคราะห์ และการสังเคราะห์ข้อมูลได้ โดยการลงพื้นที่สำรวจสิ่งแวดล้อม ต่างๆ เพื่อนำมาเป็นวัถตุดิบในการเผาถ่าน

กิจกรรมที่ 3
เครื่องมือ Timeline พัฒนาการ

การดำเนินกิจกรรม :
ทำการสัมภาษณ์เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของชุมชน ความเป็นมาหรือพัฒนาการในเรื่องหนึ่งเรื่องใดเพื่อให้ทราบถึงเหตุการณ์ที่สำคัญ สถานที่เกิดเหตุ บุคคลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ ผลที่เกิดขึ้นจากเหตุการณ์ในทุกมิติ ฯลฯ และทำการบันทึกข้อมูล

กิจกรรมที่ 4
เครื่องมือ Timeline กระบวนการ

การดำเนินกิจกรรม :
ทำการค้นหากระบวนการ (ขั้นตอน) การได้มาซึ่งผลิตภัณฑ์ โดยสัมภาษณ์อย่างละเอียด เพื่อให้ได้ทราบถึงกระบวนการการทำถ่านคาร์บอน เพื่อนำข้อมูลมาวางแผนการพัฒนาตามศักยภาพเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีขึ้นและได้ลงมือปฏิบัติจริง โดยการหาวัตถุดิบของดีในท้องถิ่นไม่ว่าจะเป็นเปลือกทุเรียน ไม้ไผ่ และกะลามะพร้าว พร้อมทั้งภูมิปัญญาการทำถ่านจากรุ่นสู่รุ่นที่สืบทอดกันมาสู่การพัฒนาเป็นถ่านดูดซับกลิ่น โดยครั้งนี้ได้ใช้เตาเล็กที่ทำจากถัง 200 ลิตร การเผาเตาเล็กจะใช้ระยะเวลาน้อย และทำให้สิ่งที่ใส่ไปลงในเตายังคงสภาพดังเดิม

กิจกรรมที่ 5
เครื่องมือ M.I.C Model

การดำเนินกิจกรรม :
นำถ่านที่เผาแล้วมาทำการวัดค่าของถ่านคาร์บอน โดยวัถตุดิบที่ใช้ครั้งนี้ได้แก่ ทุเรียนลูกเล็กที่เกษตรกรสวนทุเรียนตัดผลที่ไม่สมบรูณ์ออก และใช้เตาเล็กเผาออกมาได้เป็นผลทุเรียนดังเดิม อีกทั้งมีการเพิ่มมูลค่าโดยการเปลี่ยนบรรจุภัณฑ์ให้เป็นตลับสานไม้ไผ่ซึ่งถือว่าเป็นภูมิปัญญาเรื่องการจักสานที่มีในชุมชนและยังมีการออกแบบภาพรวมของผลิตภัณฑ์ให้น่าใช้มากยิ่งขึ้น